Mannen in deeltijd

Op het Centraal Kantoor van Shell te Den Haag werken 170 mannen en vrouwen in deeltijd. Lang niet gek als je bedenkt dat het totale aantal medewerkers zo rond de 1000 schommelt. Alleen: van die deeltijdwerkers is slechts 10 procent man. Werken in deeltijd lijkt dan ook echt iets voor vrouwen te zijn. Daarom bezocht Interview twee mannen die niet fulltime met hun carrière bezig zijn.

Trefwoorden:

Shell, Roma Long, Rob Selder, deeltijdwerk

Quotes:

Roma:Ik denk dat ‘de mannen’ moeten afstappen van de stereotype beelden die ze hanteren wanneer ze praten en denken over zaken als werk en carrièremaken. Dan pas kunnen ze deeltijdwerk ook als een mogelijkheid voor zichzelf zien. Vrouwen maken de stap naar deeltijdwerk gemakkelijker. Alhoewel ze die stap vaak op de gebruikelijke – en dus meest geaccepteerde – wijze motiveren: het krijgen van kinderen.

Rob:Ik heb sterk de indruk dat werken in deeltijd – zeker wanneer het om mannen draait – niet bevorderlijk voor je carrière is. Shell-mensen zijn er niet aan gewend en vinden het lastig omdat je iets vaker moet improviseren.

>>>>>>>

Bijna twee jaar geleden kwam Learning Consultant Roma Long (32) thuis van een intensieve brainstormsessie. Onderwerp: hoe kunnen we als afdeling bezuinigen? Hij opperde daar, als een soort grap, dat hij altijd nog in deeltijd kon gaan werken. “Maar toen ik er daarna serieus over had nagedacht, leek dat grappig bedoelde idee me een uitstekende optie. En enige tijd later heb ik daadwerkelijk voorgesteld om drie in plaats van vijf dagen te gaan werken.”

Nadat zijn voorstel onderzocht was, gaven zowel zijn toenmalige baas Bram Lavino als diens manager in Londen James Gibb, het groene licht. “Een deel van mijn takenpakket moest namelijk naar collega’s in Londen worden overgeheveld. Omdat het aantal cursussen terugliep, hadden die er absoluut geen problemen mee.” Sinds oktober 1999 werkt Roma dan ook 60 procent: hij is alleen op woensdag, donderdag en vrijdag op het Centraal Kantoor te vinden.

Zijn afdeling, Shell People Services Learning, kent tegenwoordig vestigingen in Nederland, Engeland, Australië en de VS. In het begin was ik verantwoordelijk voor de wereldwijde ontwikkeling en distributie van desktoptraining cursusmateriaal, vertelt Roma. “Ja, ik bedacht zelf ook cursussen. Van huis uit ben ik namelijk onderwijskundige. Echte toppers zijn altijd de zogenaamde migratiecursussen: bijvoorbeeld de overgang van Windows 3.1 naar Windows 95.”

De laatste tijd geeft hij voornamelijk een-op-een trainingen. Aan medewerkers in Den Haag die problemen hebben met of vragen hebben over softwarepakketten als Word, Powe Point, Excel en Outlook. “Ze komen daarvoor of bij mij langs, of ik train hen op hun werkplek. Hoe lang zo’n sessie duurt? Een tot twee uur.”

VIER JAAR LANG
Expatriate Transfer Adviser Far and Middle East Rob Selder (40) heeft heel wat meer moeite moeten doen om in deeltijd te mogen werken. Tot mei 1997 was hij als Intercontinental Travel Adviser in dienst bij het toenmalige Shell Travel Services. “Daar heb ik vier jaar lang, zeg maar gerust, gevochten voor een deeltijdbaan. Zonder resultaat. Nee, die afdeling had er geen oren naar. Tenminste, niet als het om een man ging. Want bij vrouwen die kinderen kregen, werd een deeltijdbaan wel gehonoreerd.”

Zijn overstap naar Expatriate Transfer Services bracht echter verlichting. “Daar diende ik opnieuw mijn verzoek in om in deeltijd te mogen werken, en na zes maanden kreeg ik te horen dat het rond was.” Zijn voormalige bazin, Yvonne Meershoek, zei: ‘bewijs maar dat je het kunt’. “En dat wilde ik graag! Want ik wist dat ik het kon.” Sinds drieënhalf jaar werkt Rob dan ook vier dagen in de week: op de vrijdag heeft hij vrij.

Als Expatriate Transfer Adviser coördineert Rob de hele fysieke overgang van een expat-familie naar het buitenland, alsmede de overgang tussen twee buitenlandse Operating Units. Hij regelt onder meer de werkvergunning, de tickets en een visum: het medisch onderzoek van de gehele familie en het versturen van de ‘personal effects’ – de huisraad. “Je mag 31m3 zeevracht versturen.”

Verder maakt hij de salarisberekening voor de nieuwe functie en spreekt hij met de nieuwe en de oude business af, wanneer iemand arriveert. “Laatste dag hier, eerste dag daar. Die zaken moeten naadloos in elkaar overlopen.”

EEN CRUCIALE ROL
Zowel Rob als Roma vertellen dat het afdelingshoofd een cruciale rol speelt in de ‘Go/No go’ beslissing over het al dan niet in deeltijd werken. Daarbij moet je als man een overdonderend goede motivatie hebben, weet Rob. En omdat mannen nog steeds geen kinderen kunnen krijgen, houdt die al snel op. Of een ruimdenkende baas hebben, zeggen beiden.

Roma: “Ik heb het geluk dat ik op een bijzondere afdeling werk, met ruimdenkende mensen. Ik wilde namelijk minder gaan werken om me te kunnen concentreren op muziek, spiritualiteit en het verband daartussen.” Bovendien kon hij zijn verzoek in de vorm van een business case gieten. Bottom line: als ik maar drie dagen werk bespaar ik jullie geld.

Zoals gezegd had Rob bij zijn tweede baas meer geluk, alhoewel zijn motivatie in de ogen van sommige mannen – binnen én buiten Shell – als ‘mietjesgedrag’ zal worden afgedaan. “Ik had een vriendin, die vier dagen werkte, en wilde samen met haar dingen ondernemen. Ook wilde ik meer tijd voor mijn sociale contacten, mijn creatieve ontwikkeling en sport.”

Verder had hij de pech dat-ie – in eerste instantie – zijn vijfdaagse werkweek in vier dagen moest proppen. “Daarom zeggen nogal wat mannen: ‘als ik toch een zelfde ‘workload’ houdt, maar er in verdiensten op achteruit ga, dan hoeft het voor mij niet’. Want je belast je collega’s niet met jouw onafgemaakte werk.”

OH, WAT GOED!
Rob vertelt dat hij binnen Shell niet veel reacties krijgt op zijn vierdaagse werkweek. “Ik merk wel eens dat medewerkers het raar vinden. En af en toe krijg ik de indruk dat ze jaloers zijn, omdat ze het zelf ook willen, maar niet durven.” Opmerkingen in de trant van ‘ga je nu alweer weg!’, heeft hij nooit gehad. “Alhoewel ik denk dat mensen die totaal niet reageren, niet echt blij zijn met mijn deeltijdbaan.”

Vrienden en bekenden buiten Shell reageren daarentegen veelvuldig. En positief. “Ze roepen: ‘goed idee, goed plan’.” Roma vermoedt, net als Rob, dat iemand die het ‘helemaal niks’ zal vinden, er niks over zal zeggen. “Wat ik wel grappig vind, is dat collega’s die er over praten, zeggen: ‘oh, wat goed. Dat jij dat mocht!’.”

Hebben beide heren nog een tip voor de Shell-top? Rob: “Bij de overheden wordt deeltijdwerk geaccepteerd en zelfs gestimuleerd. Shell loopt op dit gebied duidelijk achter. Mijn suggestie: geef de huidige Shell-medewerkers de mogelijkheid om part time te werken. Hierdoor bereik je meer arbeidsvreugde en biedt je meer mensen de kans om bij dit bedrijf hun boterham te verdienen. Verder: schakel mannen en vrouwen gelijk met betrekking tot hun motivatie om in deeltijd te willen werken. Zo voer je een maatschappelijk en sociaal verantwoord beleid!”

Op de vraag of de top het goede voorbeeld moet geven, antwoordt Rob meteen ‘Ja’. “Je doorbreekt het taboe op deeltijdwerk.” Roma twijfelt. “Ik weet niet of je dit issue top down moet brengen.” En sluit af met een filosofische noot: “Ik denk dat een gevoel van vrijheid in belangrijke mate bijdraagt aan de voldoening die we uit ons werk halen. En ik denk dat topmannen zich in hun functie meer vrijheden kunnen permitteren dan medewerkers uit de lagere regionen. Met andere woorden: ze kunnen meer creativiteit in hun dagelijkse bezigheden leggen. Hierdoor zal hun behoefte aan deeltijdwerk dan ook minder zijn.”
.
.
.
KADER: WAAR OF NIET?
Werken in deeltijd is een regelrechte carrièrekiller.

Rob: Ja! Ik heb sterk de indruk dat werken in deeltijd – zeker wanneer het om mannen draait – niet bevorderlijk voor je carrière is. Shell-mensen zijn er niet aan gewend en vinden het lastig omdat je iets vaker moet improviseren.
Roma: Is carrièremaken het enige dat telt in het leven? En, waarom zou je niet, na een periode van deeltijdwerk, kunnen terugkeren naar een traditionele carrière?

Werken in deeltijd houdt je fris en gemotiveerd.
Rob: Ik vind van wel, ja. Omdat je minder werkt, is je work-life balance meer in evenwicht. Je hebt meer tijd voor andere dingen in het leven, waardoor je beter functioneert op je werk.
Roma: Ja, maar niet in de zin dat ik moet bijkomen van mijn dagelijkse werkzaamheden. De rust die ik tijdens mijn vier vrije dagen ervaar, neem ik juist mee naar kantoor. Met als gevolg dat ik mijn werk anders ga beleven. Ik ben thuis dus niet aan het uitrusten, aan het herstellen, zodat ik er – terug in Den Haag – weer fris tegenaan kan.

Werken in deeltijd is echt iets voor vrouwen.
Roma: In een woord: nee! Ik denk dat ‘de mannen’ moeten afstappen van de stereotype beelden die ze hanteren wanneer ze praten en denken over zaken als werk en carrièremaken. Dan pas kunnen ze deeltijdwerk ook als een mogelijkheid voor zichzelf zien. Vrouwen maken de stap naar deeltijdwerk gemakkelijker. Alhoewel ze die stap vaak op de gebruikelijke – en dus meest geaccepteerde – wijze motiveren: het krijgen van kinderen. Nu moet ik toegeven dat er op dit moment voor mannen geen echt valide redenen te bedenken zijn die deeltijdwerk binnen Shell acceptabel maken. Daar is de cultuur nog niet naar.
Rob: Ik denk dat deze stelling de heersende opvatting over deeltijdwerk weergeeft. Binnen Shell waart nog steeds de idee rond dat de man kostwinnaar moet zijn, en de vrouw vroeg of laat de kinderen gaat opvoeden. Terwijl ik zou zeggen dat deeltijdwerk én het opvoeden van kinderen echt iets voor mensen is! – MH

^^^^^^^^^^^^^

Dit artikel verscheen in Interview, het personeelsblad van Shell Den Haag – rubriek: Spiegelportret (juni 2001).

Noot: De rubriek ‘Spiegelportret’ had ik bedacht voor Interview, het personeelsblad van Shell Den Haag. Deze rubriek liep van maart 2000 tot en met juli 2005 en was zeer succesvol.